Instalacja elektryczna wykonana w starym systemie TN-C bądź obecnie funkcjonującym TN-S wymaga przewodu uziemienia domu. Uziemienie to zapewnia prawidłowe funkcjonowanie instalacji elektrycznej w całym budynku, oraz jest podstawowym elementem zabezpieczającym instalacje bezpieczników.
Prawidłowe funkcjonowanie i ciągłość instalacji uziemiającej, jest o tyle ważna, że prąd musi zachować ciągłość swojego obiegu. Gdyby nie instalacja uziemiająca nie zostałby zamknięty obwód elektryczny, albo co gorsza prąd wracałby inną fazą. Prowadziłoby to do niekontrolowanych przepięć i nieskutecznego działania wszystkich wyłączników różnicowo-prądowych, a także nadmiarowo-prądowych.
Uziemienie otokowe – dodatkowa metoda ochrony budynków
Uziemienie otokowe budynku wykonuje się zwykle z kładzeniem fundamentu, jednak w związku z ostatnimi przepisami, otok kładziony na zbrojeniach zalewanych betonem z z betonu musi wyjść jako przewód miedziowany, tak by uniknąć narażenia się na korozję w późniejszych latach eksploatacji. Przewód uziemiający to najczęściej płaskownik popularnie nazywany bednarką. Wykonany jest on z reguły ze stali ocynkowanej, a jej najpopularniejszy przekrój to 30×4 mm, choć bywają też o płaskowniki o dużo większych przekrojach np. 50×4 mm.
Uziemienie otokowe to specyficzna metoda uziemienia, używana głównie w budynkach o podwyższonym ryzyku wystąpienia przepięć, na przykład w obiektach przemysłowych czy miejscach narażonych na wyładowania atmosferyczne. Metoda ta polega na umieszczeniu przewodu uziemiającego wokół całego budynku lub wyznaczonego obiektu, co tworzy tzw. „otok uziemiający”.
Prąd, zamiast koncentrować się w jednym punkcie, jest równomiernie rozprowadzany wokół obiektu, co minimalizuje ryzyko uszkodzenia struktury czy znajdujących się w niej urządzeń.
Projektowanie systemu uziemienia otokowego powinno uwzględniać:
- Głębokość zakopania przewodu: Zalecane jest, aby przewód uziemiający był zakopany na głębokość od 0,5 do 1 metra.
- Odległość od fundamentów: Przewód powinien biec możliwie blisko fundamentów, co zwiększa skuteczność ochrony.
Montaż
- Zakopanie przewodu: Przewód uziemiający układa się w wykopanym rowie, tworząc zamknięty obwód wokół budynku.
- Połączenia: Wszystkie łączenia muszą być wykonane z materiałów odpornych na korozję, co zapewni długotrwałość instalacji.
Instalacja uziemienia otokowego domu musi zachować swoją ciągłość
Do tego celu wykonuje się połączenia spawane zabezpieczone wazeliną techniczną. Zabezpieczeni ma na celu ochronę punktów newralgicznych na późniejszą korozję elementu. Zabezpieczenia można również dokonać za pomocą kawałków papy bądź asfaltu. Pomijanie zabezpieczenia spawanych części uziomu jest karygodne i niedopuszczalne, wpływa ono bezpośrednio na prawidłowe funkcjonowanie instalacji uziemienia w przyszłości. Wykonane prawidłowo uziemienie otokowe budynku powinno być umieszczone na około 0,6 metrów pod powierzchnią terenu, a zakończenie instalacji połączone powinno być z instalacją odgromową budynku, za pomocą złącz kontrolnych. Do pewności czy instalacja uziomu jest wykonana prawidłowo, należy wykonać pomiar uziemienia otoku, gdzie mierzona instalacja nie powinna przekraczać 10 omów.
Uziemienie ochronne – pierwsza linia obrony
Uziemienie ochronne (PE – Protective Earth) ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa osób oraz ochrony mienia przed skutkami przepięć elektrycznych. Jego głównym zadaniem jest zapewnienie bezpiecznej ścieżki dla prądu w przypadku awarii izolacji lub innej nieprawidłowości w instalacji. W efekcie, prąd jest skutecznie odprowadzany do ziemi, co minimalizuje ryzyko porażenia elektrycznego lub pożaru.
- Zastosowanie: W domach, biurach, a także w urządzeniach przenośnych – wszędzie tam, gdzie bezpieczeństwo elektryczne jest priorytetem.
- Instalacja: Uziemienie ochronne powinno być wykonane z materiałów o wysokiej przewodności i odporności na korozję, takich jak miedź czy stal ocynkowana.
Uziemienie robocze – stabilność i efektywność
Uziemienie robocze (PG – Protective Grounding) służy przede wszystkim poprawie jakości pracy urządzeń elektrycznych. Jest to część systemu uziemienia, która stabilizuje napięcie w trakcie normalnej pracy instalacji oraz ogranicza zakłócenia elektromagnetyczne, co jest szczególnie ważne w przemyśle i na obszarach o dużej aktywności technologicznej.
- Zastosowanie: W obiektach przemysłowych, szpitalach, serwerowniach, gdzie precyzyjne działanie urządzeń jest krytyczne dla codziennego funkcjonowania.
- Instalacja: Powinna być przemyślana i dostosowana do specyficznych potrzeb danego obiektu, z uwzględnieniem lokalnych przepisów i norm bezpieczeństwa.
Najpopularniejszą metodą instalacji jest użycie pręta uziemiającego, który jest wbijany głęboko w ziemię.
- Przygotowanie miejsca: Wybierz miejsce, które jest wilgotne przez większą część roku, co zwiększa jego przewodność.
- Instalacja pręta uziemiającego: Pręt powinien być zanurzony w ziemi na głębokość co najmniej 3 metry.
Po zainstalowaniu systemu uziemienia należy przeprowadzić pomiar rezystancji uziemienia. Wartość ta nie powinna przekraczać 10 omów, co jest normą zapewniającą skuteczną ochronę.
Podstawowe wymogi prawne dotyczące uziemienia
Instalacja uziemiająca musi być zaprojektowana i wykonana zgodnie z aktualnymi normami bezpieczeństwa, które zabezpieczają ludzi i mienie przed skutkami działania prądu elektrycznego. Poniżej przedstawiono kilka kluczowych punktów, które regulują uziemienie w domach:
- Normy techniczne: Zgodnie z normą PN-HD 60364, każda nowa instalacja elektryczna w budynkach mieszkalnych musi posiadać odpowiednio zaprojektowany i wykonany system uziemienia. Wymagania te obejmują zarówno uziemienie ochronne, jak i robocze.
- Bezpieczeństwo użytkowania: Rozporządzenie Ministra Infrastruktury dotyczące warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, wymaga, aby instalacje elektryczne były projektowane i wykonywane w sposób zapewniający bezpieczeństwo użytkowników. Uziemienie jest tutaj elementem niezbędnym, szczególnie w miejscach narażonych na działanie wilgoci czy przepięć.
- Inspekcje i kontrole: Ustawodawstwo polskie nakłada obowiązek regularnych inspekcji instalacji elektrycznych, w tym systemu uziemienia, co jest szczególnie istotne w obiektach użyteczności publicznej oraz budynkach wielorodzinnych.
Jak często należy kontrolować system uziemienia?
System uziemienia wymaga regularnych kontroli, najlepiej co 5 lat, aby zapewnić jego ciągłą skuteczność. Kontrole powinny obejmować wizualne oceny stanu prętów uziemiających i przewodów, a także ponowne pomiary rezystancji. Zainwestowanie w profesjonalne uziemienie domu to inwestycja w bezpieczeństwo. Ochrona przed przepięciami jest szczególnie ważna w erze rosnącej liczby urządzeń elektrycznych w domach, które mogą być narażone na uszkodzenia. Profesjonalne uziemienie to gwarancja, że wszelkie nadmiary prądu zostaną bezpiecznie odprowadzone do ziemi, nie powodując szkód.
Bardzo istotne jest śledzenie zmian w prawie budowlanym i normach technicznych, co umożliwia dostosowanie istniejących instalacji do nowych wymogów.
